ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်

ဖွဲ့စည်းခြင်း

ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်သည် ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်၏ အမြင့်ဆုံးသော တရားစီရင်ရေး အဖွဲအစည်းဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားရုံးစနစ်တွင် အမြင့်ဆုံးသော တရားရုံးဖြစ်ပြီး ဥပဒေပြုရေး၊ စီမံခန့်ခွဲရေး အဖွဲ့များနှင့် ယှဉ်တွဲလျက် လွတ်လပ်စွာ ရပ်တည်လျက်ရှိသည့် အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်ပါသည်။

၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအ‌ခြေခံဥပဒေအရ ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်တွင် ပြည်ထောင်စုတရားသူကြီးချုပ် အပါအဝင် ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ် တရားသူကြီးများ ဦးရေ အနည်းဆုံး ၇ ဦးမှ ၁၁ ဦးအထိ ခန့်အပ်နိုင်ပါသည်။

စီရင်ပိုင်ခွင့်အာဏာ

ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်သည် အယူခံမှုများအတွက် အမြင့်ဆုံး တရားရုံး ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် အယူခံမှုနှင့် ပြင်ဆင်မှု အာဏာများကို ကျင့်သုံးနိုင်ပါသည်။ ထို့အပြင် မူလမူများကိုလည်း ကြားနာစစ်ဆေး စီရင်ပိုင်ခွင့် အာဏာရှိပြီး အောက်ပါကိစ္စရပ်များအတွက် ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်၌သာ မူလမှု စီရင်ပိုင်ခွင့် အာဏာများ ရှိပါသည်-

(က) ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတော်က ချုပ်ဆိုသော ပြည်ထောင် အချင်းချင်းဆိုင်ရာ စာချုပ်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ပေါ်ပေါက်လာသော ကိစ္စရပ်များ၊

(ခ) ပြည်ထောင်စုအစိုးရနှင့် တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ်အစိုးရ တို့အကြား ဖြစ်ပွားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံ အ‌ခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဿနာများမှအပ အခြား အငြင်းပွားမှုများ၊

(ဂ)တိုင်းဒေသကြီး အချင်းချင်း၊ ပြည်နယ် အချင်းချင်း၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ် အချင်းချင်း၊ ပြည်ထောင်စုနယ်‌မြေနှင့် တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ် အချင်းချင်းတို့အကြား ဖြစ်ပွားသည့် ဖွဲ့စည်းပုံ အ‌ခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ပြဿနာများမှအပ အခြား အငြင်းပွားမှုများ၊

(ဃ) ပင်လယ်ဓါးပြမှုများ၊ နိုင်ငံတကာ ပင်လယ်ပြင် သို့မဟုတ် ကောင်းကင်ယံ၌ ကျူးလွန်သော ပြစ်မှုများ၊ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေကို ချိုးဖောက်၍ ‌မြေပြင် သို့မဟုတ် နိုင်ငံတကာ ပင်လယ်ပြင် သို့မဟုတ် ကောင်းကင်ယံ၌ ကျူးလွန်သော ပြစ်မှုများ၊

(င) ဥပဒေတစ်ရပ်ရပ်အရ သတ်မှတ်ထားသော အခြားကိစ္စရပ်များ။ ဖွဲ့စည်းပုံ အ‌ခြေခံဥပဒေ သို့မဟုတ် အခြားဥပဒေပါ ပြဌာန်းချက်ကို အထောက်အထား ပြု၍ ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော်ချုပ်၌ အောက်ပါ ကိစ္စရပ်များအတွက် စီရင်ပိုင်ခွင့် ရှိသည်-

(က) ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်က မူလမှု စီရင်ပိုင်ခွင့်ကို ကျင့်သုံး၍ ချမှတ်ခဲ့သည့် စီရင်ချက်၊ ဒီကရီ သို့မဟုတ် အမိန့်အပေါ် အယူခံဝင်ခြင်း၊

(ခ) တိုင်းဒေသကြီး သို့မဟုတ် ပြည်နယ် တရားလွှတ်တော်မှ ချမှတ်ခဲ့သည့် စီရင်ချက်၊ ဒီကရီ သို့မဟုတ် အမိန့်အပေါ် အယူခံဝင်ခြင်း၊

(ဂ) အခြားတရားရုံးက ဥပဒေနှင့်အညီ ချမှတ်ခဲ့သည့် စီရင်ချက်၊ ဒီကရီ သို့မဟုတ် အမိန့်အပေါ် အယူခံဝင်ခြင်း။ ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော်ချုပ်သည်   တရားရုံးတစ်ရုံးက  ချမှတ်သော စီရင်ချက် သို့မဟုတ် အမိန့်ကို ဥပဒေနှင့်အညီ ပြင်ဆင်မှု စီရင်ပိုင်ခွင့်အာဏာ၊ သေဒဏ်အမိန့်ကို အတည်ပြုမှုနှင့် သေဒဏ်အမိန့်ကို အယူခံမှုများအား စီရင်ပိုင်ခွင့် အာဏာ၊ မိမိ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အရ လွှဲပြောင်းရယူသော အမှုနှင့် တရားရုံးတစ်ရုံးမှ အခြားတရားရုံး တစ်ရုံးသို့ အမှု လွှဲပြောင်းပေးမှုကိုလည်း စီရင်ပိုင်ခွင့် အာဏာရှိပါသည်။

 ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော်ချုပ်၏ အာဏာများ

ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်သည် အမြင့်ဆုံး တရားရုံးဖြစ်၍ နိုင်ငံတော် အတွင်းရှိ တရားရုံးများပေါ်တွင် ကြီးကြပ်မှု အာဏာရှိပြီး ၎င်း၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည်  တရားရုံးများ အားလုံးပေါ်တွင် စည်း‌နှောင်မှုရှိသည်။ ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော်ချုပ်၌ အောက်ပါ စာချွန်တော်အမိန့်များကို ထုတ်ဆင့်ပိုင်ခွင့် အာဏာ ရှိပါသည်-

(က) ရှေ့တော်သွင်းစာချွန်တော်အမိန့်၊

(ခ) အာဏာပေးစာချွန်တော်အမိန့်၊

(ဂ) တားမြစ်စေစာချွန်တော်အမိန့်၊

(ဃ) အာဏာပိုင်မေးစာချွန်တော်အမိန့်၊

(င) အမှုခေါ်စာချွန်တော်အမိန့်

လက်အောက်ခံတရားရုံးများအတွက် တရားသူကြီးများ အသစ်ခန့်အပ်ခြင်း

မြန်မာနိုင်ငံရှိတက္ကသိုလ်များမှ ဥပဒေပညာရပ်သင်တန်းများတွင် အရည်အသွေး ပြည့်ဝသည့် လူငယ်လူရွယ်များအား မွေးထုတ်ပေးလျက်ရှိပါသည်။ တက္ကသိုလ်များမှ အပ်နှင်းသည့် ဥပဒေဘွဲ့သည် စာပေပညာဘာသာရပ် သက်သက်မျှမဟုတ်ပဲ အသွင်သဏ္ဍန်နှင့်အနှစ်သာရတွင် အသက်မွေး ဝမ်းကျောင်းမှု ပြုရန်အတွက်လည်း ဖြစ်ပါသည်။ ဥပဒေ ဘွဲ့ရကျောင်းသူ/ ကျောင်းသားအများစုသည် ဘွဲ့ရပြီးနောက် အလုပ်တွင်လက်တွေ့ ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်ကြပါသည်။ အချို့က အောက်ခြေ အဆင့်တရားရုံးများတွင် တရားသူကြီးများအဖြစ် ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်ကြပါသည်။ အချို့က အစိုးရရှေ့နေ (ခ) ဥပဒေအရာရှိအဖြစ် ပြည်ထောင်စုရှေ့နေချုပ်ရုံးလက်အောက်တွင် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ကြပါသည်။

အဆင့်ဆင့်သော လက်အောက်ခံ တရားရုံးများတွင် တရားစီရင်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန် တရားသူကြီးများ ရွေးချယ်ခန့်ထားခြင်းကို အစီအစဉ်ချမှတ် ဆောင်ရွက်ပါသည်။ အဆိုပါ ခန့်ထားရေးအစီအစဉ်အရ လက်အောက်ခံ တရားရုံး တရားသူကြီးအဖြစ် ရွေးချယ်ခံရသူတစ်ဦးသည် ကိုယ်ကျင့်တရားကောင်းမွန်ပြီး တက္ကသိုလ်မှ ဥပဒေဘွဲ့ရ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသားတစ်ဦး ဖြစ်ရပါမည်။ ရွေးချယ်ခံထားရသူများအား ဒုတိယမြို့နယ် တရားသူကြီးများအဖြစ် ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်က ခန့်ထားပါသည်။

ဒုတိယမြို့နယ်တရားသူကြီးများအဖြစ် ရွေးချယ်ခြင်းခံရသူများအား ဗဟိုဝန်ထမ်း တက္ကသိုလ်၊ အရာထမ်းငယ် အခြေခံ သင်တန်းသို့ တက်ရောက်စေပါသည်။ ထို့ပြင် လုပ်ငန်းဝင် သင်တန်းတွင် ပြစ်မှု၊ တရားမ၊ တရားရုံးသုံးအင်္ဂလိပ်စာ၊ တရားရုံးစီမံခန့်ခွဲမှု၊ ထောက်ပံ့နှင့် ငွေစာရင်း ဘာသာရပ်များကိုလည်း စာတွေ့လက်တွေ့ လေ့လာသင်ကြားစေပါသည်။ သင်တန်းများ ပြီးဆုံးပြီးနောက် ၎င်းတို့အား ဒုတိယမြို့နယ် တရားသူကြီးများအဖြစ် ခန့်အပ်တာဝန်ပေးအပ်ပါသည်။   ၎င်းတို့မှာ ခရိုင်တရားသူကြီးများနှင့် ညွှန်ကြားရေးမှုးချုပ် အဆင့်ထိ ရာထူးတိုးမြင့် ရောက်ရှိကြပါသည်။